Peygamber Efendimiz Hazretleri (s.a.v) bir hadislerinde " Bana zekat
ver" diyen birisine söyle buyurmustu: "Yüce Allah zekatin verilecegi
yerler hususunda ne bir peygamberin, ne de bir baskasinin hükmüne razi
olmayarak, onunla ilgili hükmü kendisi verir.On sekiz sinifa taksim
etti.Eger o sekiz sinifin içinde isen sana hakkini veririm" ( Ebu
Davud, Zekat:24 ; Müsned,4:169 )
Evet, zekati farz kilan Cenab-i Hakk onun nereye verilecegini de
kendisi tayin etmistir: "Sadakalar (zekâtlar) Allah'tan bir farz
olarak ancak, yoksullara, düskünlere, (zekât toplayan) memurlara,
gönülleri (Islâm'a) isindirilacak olanlara, (hürriyetlerini satin
almaya çalisan) kölelere, borçlulara, Allah yolunda çalisip cihad
edenlere, yolcuya mahsustur. Allah pek iyi bilendir, hikmet
sahibidir." ( Tevbe Suresi,60.Ayet )
Bu ayette geçen sekiz sinifi söyle açiklayabiliriz:
1,2 . Fakirler ve miskinler: Hanefilere göre fakir, nisap miktari mala
sahip olmayan kimsedir. Miskin ise hiçbir seyi olmayan kimsedir.Buna
göre miskin, fakirden daha muhtaçdir. Safiilere göre ise, fakir hiçbir
mal ve kazanci olmayan kimsedir.Miskin de, mali veya kazanci olup da
geçimine kafi gelmeyen,yani gideri gelirinden fazla olan kimsedir.Buna
göre fakir miskinden daha muhtaçdir.
Peygamber Efendimiz Hazretleri (s.a.v) de bir hadislerinde miskinle
ilgili olarak söyle buyurmustur: "Miskin, bir iki hurma veya bir iki
lokma ile geri çevrilen degildir.Asil miskin, insanlardan bir sey
istemedigi için onlar tarafindan durumu bilinmeyen, bu sebeple
kendisine bir yardimin yapilmadigi kkimsedir." ( Ebu Davud, Zekat:24 ;
Buhari,Zekat:53 ; Müslim, Zekat:101 )
3. Zekat Memurlari: Zekat mallarinin toplanmasi, korunmasi,
hesaplarinin tutulmasi ve layik olanlara dagitilmasi için devlet
baskani veya yetkili kildigi kimse tarafindan görevlendirilen
kisidir.Bu, çalisma karsiliginda alinan bir ücret oldugundan, zekat
memurunun zengin olmasi zekattan hisse almasina engel degildir.
4. Müellefe-i kulub: Müellef-i kulub, gönülleri Islama isindirilanlar
demektir.Bunlardan bazilari yeni Müslüman olmus inançlari zayif olan
kimselerdir. Peygamber Efendimiz Hazretleri (s.a.v) Islama isinmalari
ve Müslümanlara zarar vermemeleri için onlara zekattan pay
vermistir.Mesela Uyeyne bin Hisn ile Akra bin Habis, Peygamber
Efendimiz Hazretleri (s.a.v) 'nin bu gaye ile hisse verdigi
kimselerdendi.
Fakat Hz. Ebu Bekir ve Hz. Ömer (r.anhüm) müellefe-i kuluba zekat
vermemislerdir. Hz.Ömer(r.a), zekattan hisse isteyen Uyeyne bin Hisn
ve Akra bin Habis'e "Resulullah (s.a.v) kalplerinizi Islama isindirmak
için size hisse veriyordu.Artik Allah, dinin güçlendirmistir.Müslüman
kalmaya devam ederseniz ne ala, aksi takdirde bizimle sizin aranizda
kiliç vardir" demistir.
Hanefiler, müellefe-i kuluba zekat verilmeyecegi
görüsündedir.Alimlerin çogunluguna göre ise, müellefe-i kuluba ihtiyaç
aninda günümüzde de zekat verilebilir.Safiilere göre kafir olanlara
zekat verilmez.
5. Köleler: Efendisiyle hürriyetine kavusmak üzere anlasan küleler de,
kendilerine zekat
verilmesi gereken gruplardan birisidir.Bu da dinimizin insanlarin
kölelikten kurtulmasi için gösterdigi gayretlerden birisidir.
6. Borçlular: Hanefilere göre borçlu, borcu olan ve borcundan baska
nisap miktari mala
sahip olmayan kimsedir.Safiiler ve diger mezhep imamlari da borçluyu,
kendisi için borçlanan kimse ve toplumun menfaati için borçlanan kimse
diye iki kisma ayirmislardir.
7. Allah yolunda cihat edenler: Allah'in dinini ve dince mukaddes
tanina seyleri korumak,
Allah'in ismini yüceltmek için mücadele eden kimselerdir.Bunu sadece
maddi cihad olarak anlamamak gerekir.Manevi cihad edenlere de zekat
verilir.
8. Yolcular: Parasizlik sebebiyle yolda kalmis
olanlardir.Memleketlerinde zengin olsalar
dahi böylelerine zekat verilir.
Bir zekat sekiz sinifa mi taksim edilecek?
Hanefilere ve alimlerin çogunluguna göre zekatin sekiz siniftan sadece
birisine verilmesi caizdir. Safiilere göre ise, zekatin sekiz sinifa
taksim edilmesi gerekir.Bu mezhebe göre zekatin her siniftan en az
üçüne verilmesi tarzindaki taksim caiz degildir.Zamanimizda sekiz
siniftan ancak genel olarak dördünü bulmak mümkündür.Bunlar; fakirler,
miskinler, borçlular ve yolculardir.
Zekatin tamami bir kisiye verilebilir mi?
Hanefi ve Safiilere göre fakir ve miskinlere ihtiyaçlarini
karsilayacak kadar zekat vermek caizdir.Hanefilere göre , eger zekat
ayri ayri kimselere verildigi takdirde çok küçük parçalara
ayrilacaksa, tamamini bir kisiye vermek daha uygundur. Mesela evlenmek
için borca giren bir fakire, ihtiyacini karsilayacak kadar zekat
toptan verilebilir.Bir kimseye nisap miktari veya nisap miktarindan
fazla zekat vermek caiz ise de, böyle yapmak kerahatten uzak
degildir.Ancak borçlu olan birisine hem borcunu ödeyecek, hem de
elinde bir miktar para kalacak sekilde zekat verilebilir.
Kari ile koca birbirlerine zekat verebilir mi?
Zengin bir koca fakir olan hanimina zekat veremez. Çünkü kadinin
geçimi zaten kocasinin üzerinedir. Imam-i azam'a göre bir kadin da
fakir olan kocasina zekat veremez. Imam Ebu Yusuf, Imam Muhammed, Imam
Safii ve Imam Malik'e göre ise, zengin bir kadin fakir olan kocasina
zekat verebilir. Kayinpeder ve kayinvalide fakir olan damadina zekat
verebilecegi gibi, zengin olan damat da fakir olan kayinpederine ve
kayinvalidesine zekat verebilir.
Amcaya, kardese, dayiya,hala ve teyzeye zekat verilebilir mi?
Fakir olan amca, kardes,dayi, hala ve teyzeye zekat verilebilir. Hatta
bu daha efdaldir.Bir hadis-i serifte "Fakirlere verilen sadaka bir
sadakadir, akrabaya verilen sadaka iki sadakadir. Biri sadaka, digeri
akrabaya iyilik " buyurularak bunun önemine dikkat çekilmistir.
Zengin zekat malindan yiyebilir mi?
Zengine zekat almak helal olmamakla beraber, zengin birisi bir fakire
verilen zekattan yiyebilir."Zengine zekat helel degildir buyuran
Peygamber Efendimiz Hazretleri (s.a.v) fakire verilen zekatin hediye
edilmesi durumunda, zengine onu almasinin caiz oldugunu bildirmistir.
( Ebu Davud, Zekat:26 ; Müsned, 3:97)
Bir defasinda Peygamber Efendimiz Hazretleri (s.a.v)'ne Hz.Aise
(r.anha) 'nin azadli kölesi Berire'ye sadaka olarak verilen bir et
getirilmistir. Peygamber Efendimiz Hazretleri (s.a.v) onun nereden
geldigini sordu. "Berire'ye verilen sadaka" cevabini
verdiler.Resullulah ( s.a.v), "Bu onun için sadaka,bizim için
hediyedir " buyurarak o etten yedi. Peygamber Efendimiz Hazretleri
(s.a.v), bu sözüyle Berire'ye sadaka olarak verilen etin artik onun
mali oldugunu, vasfinin degistigini, kendileri için bir sadaka degil,
Berire' nin ikrami oldugunu ifade etmislerdir. (Buhari, Zekat:61 ; Ebu
Davud, Zekat:30 ; Müslim, Zekat:170 )
Islami hizmetlere zekat verilir mi?
Ayet-i kerimede geçen ve "Allah yolunda harcanma" olarak tercüme
edilen "fi sebilillah" ifadesi, mutlak ve umuni olarak
zikredilmistir.Bu tabir bazi fikih kitaplarimizda her ne kadar silahla
cihada katilan gazilere ve yolda kalan hacilara tahsis edilmisde
de ,tefsirlerde ve güvenilir fikih kitaplarimizda meseke daha genis
olarak ele alinmistir.Mesela Hanefi mezhebi alimlerinden Imam Kasani,
Bedaiu's-Sanai isimli meshur eserinde bulunan ilgili olarak söyle der:
"Allah yolunda olanlardan maksat, Allah'a yaklastiran herseydir.Eger
ihtiyaç varsa bu manaya, Allah'a itaat yolunda çalisan herkes ile
bütün hayir yollari girer."
"Fi sebilillah tabiri umumidir" diyen Fahreddin Razi, bu tabiri söyle
açiklar."Fi sebilillah tabiri sadece gazilere mahsus degildir. Zekat
bütün hayir yollarina verilebilir. Ölülerin techiz ve tekfini, kale ve
cami yapimi da bu tabirin içine girer." ( Tefsir-i Kebir, 16:113 )
Elmalili Hamdi Yazir da, zekatin mücahidlere cihat malzemesi alinmak
üzere sarfedilebilecegini söyler. (Hak Dini Kur'an Dili,
4:2581 ).Eskiden cihad kiliçla, kalkanla,topla tüfekle
yapiliyordu.Simdi ide genelde cihad gazeteyle, dergiyle , kasetle ,web
üzerinden yapiliyor.Bunlar düsmana atilan birer bomba hüviyetini
tasir.Dolayisiyla bir Müslüman Islama layikiyla hizmet ettigine, bu
yolla dinsizlerle, inkarcilarla cihat ettigine inandigi müesseselere
zekat verebilir.
Sonuç olarak, zekat Islam'in gönüllerde yayilmasi ve din düsmanlarinin
tahribatini önlemek için Allah yolunda faaliyet gösteren hizmet
kuruluslarina da verilir.Günümüzde böyle hizmet kuruluslarina zekat
vermek daha da ehemmiyet kazanmistir.Kaldi ki bu da bir cihaddir.
Nitekim Peygamber Efendimiz Hazretleri (s.a.v) bir hadislerinde
"Müsriklere karsi malinizla, caninizla ve dilinizle cihat
edin" ( Müsned, 3:13,16 : Ebu Davud, Chad 5,38 ) buyurmuslardir. Bugün
din düsmanlariyla yapilan en tesirli cihad gazete,dergi,web, kitap,
radyo ve televizyon yoluyla yapilmaktadir.
Gayesi Islama hizmet olmayan kurum ve kuruluslara yardim yapilsa da
zekat verilemeyecegi gerçegi hatirdan uzak tutulmamalidir.
Zekat nerelere ve kimlere verilmez?
Zekat verilecek kimseler ve yerler belli oldugu gibi, zekat
verilmeyecek kimseler de bellidir. Su kimselere de zekat verilmez.
Müslüman olmayan birine zekat verilmez
Nisap miktari mala sahip olan kimseye zekat verilmez.
Anneye, babaya, dede ve nineye, onlarin anne ve babasina zekat
verilmeyecegi gibi; kendi çocuklarina, torunlarina, torunlarinin
çocuklarina ve daha asagisina da zekat vermek caiz degildir.
Safii mezhebinde ise bu sayilanlar birbirlerine sadece borçlu iseler
borçlarinin ödenmesi için zekat verebilirler.Aksi halde veremezler.
Bos gezen ve çalismayan kimseye nisap miktari mala sahip olmadiginda
zekat vermek Hanefi mezhebine göre caizse de, zekat vermek uygun
olmaz.
Zekat ehil, yani layik olan kimseye verilmelidir. Bunun için de
arastirma yapilmalidir. Ve alinan zekat maksada uygun tarzda
kullanilmalidir.Mesela zekat alan fakirin bunu sefahete ve gayr-i
mesru yollara degil, zaruri ihtiyaçlarina harcamasi gerekir.Borçlu da
zekati borcuna sarfetmelidir.
Islam'in aleyhine çalisan kisi ve kuruluslara zekat verilmez.
--~--~---------~--~----~------------~-------~--~----~
Namaz kılmayı öğrenmek için doğru yere geldiniz... Tüm namaz gönüllüleriyle www.namazzamani.net 'te buluşalım. Her zaman fikrinize ve desteğinize ihtiyacımız var... Bu sitedeki mailler: http://namazzamani-grubu.blogspot.com adresinde yayınlanır...
Bu mesajı Google Grupları "Namaz Zamanı" gruba üye olduğunuz için aldınız.
Daha fazla seçenek için, http://groups.google.com/group/namazzamani?hl=tr
adresinde bu grubu ziyaret edin.
-~----------~----~----~----~------~----~------~--~---
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder