Ailede Iletisim ve Cocuklar
Aile; fert ve toplum icin onemli bir muessesedir. Toplumun temel dinamiklerinden olan bu muessesenin saglikli isleyip islememesi, onu olusturan fertlerin gunluk hayatina ve ruh sagligina muspet veya menfî tesir eder. Ideal mânâdaki aile modelinde, fertlerin mutlu ve huzurlu olmalarinin yani sira, rol dagilimi ve karsilikli munasebetlerde de cogunlukla problem yasanmaz. Ideal mânâdaki ailelerde, daha cok ulvî ve mânevî degerler (guzel ahlâk, Allah (celle celaluhu) icin sevme, dinî hayat) on plânda olup, kisiler arasi munasebetlerde maddî degerler (para, sosyal statu) arka plânda kalir.
Her ailede az veya cok diyalog aksamalari olabilmesine ragmen, mânevî degerlerin on plânda oldugu ailelerde, vahim problemler daha az yasanir. Bu problemlerin devamlilik kazanmasi halinde, aile icindeki huzursuzluk giderek artar. Bu sebeple aileyi tesis eden fertler, ailenin saglikli ve huzurlu bir yapisi olmasi icin, bu konuya dikkat etmek zorundadirlar. Aile ici munasebetlerde iletisim cok onemlidir. Aileyi, yasayan bir organizmaya; sinir sistemimizi de aile icerisindeki iletisime benzetirsek, durum daha iyi aciklanir. Sinir sistemimizde olabilecek bir problemde organizmayi meydana getiren unsurlarin isleyisi ve birbiri ile olan baglantisi bozulur. Bu unsurlarin normal uyari almasi, hissetmesi, uygun tepki vermesi ve hayatî fonksiyonlari aksar. Benzer sekilde aile icinde olusabilecek iletisim bozuklugu, aileyi olusturan her ferde derinden tesir ederek, aile baglarinin zayiflamasina, aile fertlerinin birbirinden uzaklasmasina, yanlis anlasilmalara, asiri ters tepkilere ve gereksiz strese sebep olabilir.
Zaten gunumuz ailesi; tv, bilgisayar, ekonomik guclukler, yogun calisma sartlari, sehir hayati, alkol ve uyusturucu ile gelen ferdî zaafiyet ve yalnizlik, kisisel gelisim ile on plâna cikarilan ferdiyetcilik gibi iletisim problemlerine yol acan unsurlarin tesirindedir. Bu sebeple aile fertlerini birbirinden koparan ve ailede diyalog aksamasina yol acan butun bu olumsuzluklarin yasandigi gunumuzde, aile baglarini kuvvetlendiren ve aileyi bir arada tutmaya yardimci olan aile ici iletisim daha da onem kazanmaktadir.
Aile icinde iletisimi bozan kisilerde; cabuk ofkelenme, hemen tepki verme, duygularini kontrol edememe ve ben merkezli bir bakis acisi gibi ozellikler gorulebilir. Gerek aileyi distan tesir altina alan, gerekse ferdin hatalarindan kaynaklanan bu faktorler, aile ici munasebetlerde onemli zorluklara yol acabilmektedir.
Iletisim aksamalarinin cocuklara tesiri
Saglikli olmayan aile ici iletisim, aileyi olusturan uyelerin, ozellikle de cocuklarin maddî-mânevî sikintilarini artirdigi gibi, saglam bir aile ici iletisim zemininde yetisen cocuklarin da beden ve ruh sagliklari daha iyi olur. Cocugun anne karnindaki ilk aylarindan itibaren, duyarak veya hissederek, icinde bulundugu aile ortaminin; onun ruh dunyasina, davranislarina, karakter gelisimine, suuraltina ve hayattaki konumuna tesiri vardir.
Anne-baba cocuk arasindaki konusma tarzi, beden dili, ses tonu ve kelime secimi iletisimin temellerini olusturur. Iletisimdeki ornek modeli Yuce Nebi'de (sallallahu aleyhi ve sellem) gormekteyiz. Efendimiz (sallallahu aleyhi ve sellem) zevcelerine karsi hicbir zaman kotu soz soylememis, onlari rencide etmemis, her konuda oldugu gibi bu konuda da bizlere ornek olmustur. O (sallallahu aleyhi ve sellem) ayni zamanda cocuklarla sakalasarak, onlari sirtinda dolastirarak bizlere cocuklarla ilgilenmenin ehemmiyetini gostermistir.
Efendimiz'in (sallallahu aleyhi ve sellem) mubarek hanelerindeki cocuklar, hosgoru, sevgi, ilgi ve sefkat ikliminde, ideal bir iletisim ortaminda yetismislerdir. Hadîslerde, es ve cocuklarin birer emanet oldugu ifade edilerek onlara karsi sefkat ve merhamet ile yaklasilmasi soylenmektedir. Ayrica Kur'ân-i Kerim'de tatli dil (kavl-i leyyin) ile konusulmasi ifade edilmektedir. Tatli dil bircok problemi olusmadan cozmeye vesile olur. Bunun yani sira bir muminde hâl-i leyyin ve tavr-i leyyinin de olmasi onu insanlar arasinda daha seckin hâle getirir. Kur'ân-i Kerim'de; "O'nun varliginin ve kudretinin delillerinden biri de: Kendilerine isinmaniz icin, size icinizden esler yaratmasi, birbirinize karsi sefkat var etmesidir. Elbette bunda dusunen kimseler icin ibretler vardir." (Rûm, 21) buyrularak, esler arasinda bir sevgi ve sefkatin bulundugu belirtilmistir.
Anne-babalar, kendi aralarindaki en kucuk diyalog bozuklugunun bile hemen farkina vararak bunu duzeltmeli ve cocuklarinin bundan menfî tesir gormelerine izin vermemelidir. Sunu unutmamak gerekir ki, cocuklarin, anne-baba arasindaki munasebetlerde eriskinlerin fark edemedigi bircok ayrintiyi fark ettikleri bir gercektir. Iletisim yanlisliklarinin sureklilik arz etmesi durumunda, cocuklarin suuraltinda telâfisi mumkun olmayan izler ve kirlenmeler olusabilecektir.
Fertler arasi iletisimi iyi olmayan ailelerde yetisen cocuklarin ruh dunyalarinda, davranislarinda ve duygularinda bazi problemler olusabilir. Boyle bir aile ortaminda buyuyen cocuklarin; ice donuk, oz guven eksikligi yasayan, daha az iletisime giren, kaygili, insanlar arasi munasebetlerde basarisiz, sosyal yonu sikintili, siddete egilimli, ve bazi davranis bozukluklari oldugu bilinmektedir. Hele hele ciddi mânâda aile ici catismalarin ve siddetin oldugu bir ortamda buyuyen cocuklarda; davranis bozuklugu ve depresyon gibi onemli ruhî problemler olusabilmekte, korku ve kaygilar artmakta ve zamanla tirnak yeme, alt islatma, dikkat eksikligi gibi durumlar olusabilmektedir.
Iletisimdeki seviyeyi anne-babanin belirledigi ailede, anne-baba arasindaki iletisim, cocuklarin davranislarina, his ve dusuncelerine de tesir edebilir. Anne-baba arasinda iyi bir diyalog varsa, cocuklarin kendi aralarindaki diyalogun da iyi oldugu gorulur. Daha tepkili davranan, hosgoru ve musamahayi daha az gosteren cocuklarin, ailelerindeki diyalog bozukluklarinin tesirinde kaldiklari dusunulmektedir.
Anne ve babalar, cocuklarinin sadece bugunune degil, gelecekte kuracaklari yuvanin aile ici munasebetlerine de tesir ederler. Her fert, anne-babasindan gordugu modeli suuraltinda muhafaza eder ve gelecekte kuracagi kisiler arasi munasebetlerde bunlari aciga cikarir. Cocuklar, anne-babalarindan nasil bir tepki, tavir ve davranis gorduyse anne veya baba olduklarinda, bunlari kendi cocuklarina gosterirler. Bu mânâda cocuklarimiza iyi ornek olma durumundayiz.
Aile ici iletisimin ideal seviyede olmasi; ozguveni yerinde, kendini iyi ifade eden, sosyal olarak kendini ortaya koyabilen, insanlar arasi munasebetleri guclu, daha mutlu ve huzurlu nesillerin yetismesine yardimci olur. Fertler arasinda iletisimi iyi olan ailelerde yetisen cocuklar; daha az siddete basvurmakta, ergenlik doneminde daha az problem yasamakta ve bu cocuklarin sozlu beceriyle, problem cozme kabiliyetleri daha iyi olmaktadir.
Iletisimde dikkat edilecek hususlar
Anne-babalarin kendi aralarinda ve cocuklariyla diyalog kurarken dikkat etmeleri gereken bazi onemli hususlar vardir. Bunlarin en basinda konustugumuz kisinin ahsen-i takvime mazhar olarak yaratildigi dusuncesi vardir. Bu husus, surekli hatirda tutulursa hatalar en aza iner. Karsidaki insanin duygularini ve ruh halini bilerek diyalog kurmak gerekir. Gergin ve sinirli halde bulunan kisilerle, sakinlesmelerinden sonra iletisim kurmak gerekir. Gergin bir ruh hâlinin tavirlari bozdugu unutulmamalidir.
Diyaloglarda olumlu seyleri gormeye calismak gerekir. Bu konuda, "Guzel goren, guzel dusunur; guzel dusunen, hayatindan lezzet alir.'' dusturu hicbir zaman hatirdan cikarilmamalidir. Hatalar dolayli olarak ifade edilmelidir. Konusmadaki ses tonunun karsidaki kiside olumlu tesir birakmasina dikkat edilmelidir. Daha cok dinleyen, destekleyen ve karsidakinin sozunun bitmesini bekleyen bir tutum izlenmelidir. Gunluk hayattaki davranislarla insanlara, sevildikleri ve takdir edildikleri hissettirilmelidir.
Karsidaki kisinin mizac ozellikleri hesaba katilip, icinde bulundugu durum hakkinda empati kurularak konusulmalidir. Surekli tatli dil ve guler yuz ile konusmanin karsidaki kisiyi rahatlattigi ve onun tepkilerini yumusattigi unutulmamalidir. Goz temasi kurup ideal bir ses tonu ile konusarak karsidaki insana deger verildigi hissettirilmelidir. Ani karar ve tepkilerden kacinilmalidir. Yersiz meselelerin konusulmasina engel olunmaya calisilmalidir. Diyalogun aksadigi durumlarda, tekrar duzeltilmesi ve eski hâline getirilmesi surekli karsi taraftan beklenmemelidir. Meseleler karsisinda cabuk ofke gosterilmemelidir.
Dedikodu, giybet ve elestiriden kacinarak bu tur iletisim hastaliklarinin aile icinde yayilmasina izin verilmemelidir. Bu turlu hatalarin aile ici iletisimi bozdugu unutulmamalidir. Ayni sekilde gurur ve kibir gibi kisilik arizalarinin, karsidaki insani uzaklastirdigi unutulmamali, tevazu ve hosgoru icinde bulunulmalidir.
Kitap okuyan kisilerin iletisimde daha basarili oldugu hesaba katilarak, duzenli kitap okunmasi icin zaman ayrilmalidir. Ozellikle son zamanlarda ''moda'' olan bazi tv dizilerinde gorulen menfî iletisim tarzlarindan cocuklar korunmalidir. Aile icinde birlikte gecirilen zamanlarin yeterli olmasina, her ferdin kendini yeterince ifade etmesine ve ortak paydalarin olusmasina dikkat edilmelidir.
Ozellikle buyukanne ve buyukbabalarin aile ici diyaloglarda olumlu tesirleri coktur. Onlara duyulan saygi ve sevginin aile ici tepki ve tavirlarda tesirli oldugu bir gercektir. Bu sebeple aile icindeki buyuklerin sozlerini dinleyerek onlara gereken saygi ve sevgiyi gostererek cocuklarimiza iyi ornek olmaliyiz. Cocuklarimiz anne-babaya nasil davranilmasi gerektigini bu sekilde daha iyi ogrenecektir.
Aile ici siddetin aile baglarini sarstigi ve siddete ugrayan fertleri aileden kopardigi; asiri kaygi, kusku ve mudahalenin menfî iletisime sebebiyet verdigi hicbir zaman unutulmamalidir.
Netice
Ailede ideal iletisimi saglayarak, bunu cocuklarin model almasina vesile olmak, her anne babanin gorevidir. Unutulmamalidir ki, yasanarak ogrenilenlerin tesiri, yillarca devam edebilmektedir. Yuzyillardir pekismis iletisim kulturumuzu yeni nesillere aktarmak ve onlarin bu degerleri en guzel sekilde temsil etmesini saglamak bizim vazifelerimiz arasindadir. Insanlarin birbirinden uzaklastigi, ferdiyetciligin on plâna ciktigi, menfî iletisim modellerinin ornek gosterildigi gunumuzde, oz degerlerimize; fert, aile ve toplumun buyuk ihtiyaci vardir.
http://www.sizinti.com.tr/konular.php?KONUID=995
--~--~---------~--~----~------------~-------~--~----~
Namaz kılmayı öğrenmek için doğru yere geldiniz... Tüm namaz gönüllüleriyle www.namazzamani.net 'te buluşalım. Her zaman fikrinize ve desteğinize ihtiyacımız var... Bu sitedeki mailler: http://namazzamani-grubu.blogspot.com adresinde yayınlanır...
Bu mesajı Google Grupları "Namaz Zamanı" gruba üye olduğunuz için aldınız.
Daha fazla seçenek için, http://groups.google.com/group/namazzamani?hl=tr
adresinde bu grubu ziyaret edin.
-~----------~----~----~----~------~----~------~--~---
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder