Buyuk Gunahlar
Âlimler buyuk gunahlarin kesin bir sayisinin olup olmadiginda farkli gorusler serdetmislerdir. Cogunluk, hadislerde verilen rakamlarin sinirlama ifade etmedigini soylemislerdir. Hadislere baktigimizda degisik zaman ve zeminlerde Allah Resulu'nun 3, 5, 7 gibi rakamlarla buyuk gunahlari sinirlandirdigini goruruz...
Kebîre (cogulu kebâir), buyuk gunah demektir. Buyuk gunah, Nas (Kitap, sunnet veya icma) ile buyuk gunah oldugu bildirilen, yapana had cezasi veya ahirette ceza verilecegi bildirilen gunaha denir. Kur'ân ve Sunnette kesin olarak haram kilinan, haklarinda had cezasi bildirilen veya âhirette azap sebebi sayilan gunahlar buyuk, digerleri kucuk gunahlardir. Tâatin ziddi olan "isyan", "ma'siyet" ve kucuk gunah manasina kullanilan "lemem" de kebîre gibi gunah manasina kullanilirlar.
Buyuk gunahlarin haram kilindigi hususunda fakihler arasinda ihtilaf yoktur. "Kim de Allah'a ve Rasulu'ne isyan eder ve Allah'in sinirlarini asarsa, Allah onu da ebedî kalmak uzere atese koyar. Hem onu zelil ve perisan eden bir azap vardir." (Nisa, 4/14) ayeti ve "Yedi helak ediciden sakinin" hadisi bunun acik delilidir. Cumhur-u ulema, gunahlari buyuk ve kucuk diye iki kisma ayirirlar. "Eger yasaklandiginiz buyuk gunahlardan kacinirsaniz, sizin kucuk gunahlarinizi orteriz ve sizi serefli bir yere sokariz." (Nisa, 4/31) , "Onlar, buyuk gunahlardan ve hayâsizliktan kacinirlar; kizdiklari zaman da kusurlari bagislarlar." (Sûrâ, 42/37) "Ufak tefek kusurlari disinda, buyuk gunahlardan ve edepsizliklerden kacinanlara gelince, bil ki Rabbin, affi bol olandir." (Necm, 53/32) ayetleri kucuk-buyuk gunah ayirimina isaret eden ayetlerdendir. "Dikkat edin size gunahlarin en buyugunu (ekberu'l-kebâir) haber vereyim mi?.." hadisi de bu hususa sunnetten delildir. Ayrica butun gunahlarin gunah oldugunu, kucuk-buyuk diye bir ayirim olamayacagini, gunahin kucuklugu veya buyuklugunun izafi oldugunu soyleyen alimler de vardir. Yine buyuk gunahlarin kendi icerisindeki siralamasinin da, naslardaki ifadelerden hareketle, gunahin, gerek sahsî gerek toplumsal zarar ve mefsedetine gore yapildigini burada zikredelim.
Alimler buyuk gunahlarin kesin bir sayisinin olup olmadiginda farkli gorusler serdetmislerdir. Cogunluk, hadislerde verilen rakamlarin hasr/sinirlama ifade etmedigini soylemislerdir. Hadislere baktigimizda degisik zaman ve zeminlerde Hazret-i Peygamber'in (sallallahu aleyhi ve sellem) 3, 5, 7 gibi rakamlarla buyuk gunahlari sinirlandirdigini goruruz. Imam Zehebi, bastaki buyuk gunah tarifinden hareketle hakkinda ayet ve hadislerde azap ve sakindirma vâki olan gunahlarin tamamini tespit etmis ve bunlari rakam olarak 76'ya ulastirmistir.
Bunun yaninda bazi âlimler de buyuk gunahlari belli rakamlarla sinirlandirmislardir. Ibn-i Mesud buyuk gunahlarin, Kur'ân'a dayanarak 4 oldugunu soyler. Bunlar: Yeis, Allah'in rahmetinden umit kesmek, mekr-i Ilâhi'den kendini emin hissetmek ve Allah'a sirk kosmaktir. Diger hadis kitaplarinda gecen meshur buyuk gunahlar, ukûk-u vâlideyn (anne-babaya isyan, onlarla sila-i rahmi kesmek), yalan yere sehadet, Harem bolgesinde yapilan ilhad (taskinlik)dir. Ibni Hacer el-Heytemî, sarih olarak Kur'ân'in da yasakladigi buyuk gunahlarin 4 oldugunu ve bunlarin da, murdar et, domuz ve yetim mali yemek ve savastan kacmaktan ibaret oldugunu soyler. Buhari ve Muslim'de gecen hadise gore 7 buyuk gunah, sirk, sihir, adam oldurme, yetim mali yeme, faiz yeme, savas meydanindan kacma, iffetli kadina iftira atmadir.
Nisa suresi 7. ayetinde "Allah kendisine sirk kosulmasini affetmez, bunun disindakileri ise dilerse affeder" ayetinden Allah'a sirk kosmanin en buyuk gunah oldugu acikca anlasilmaktadir. Yukarida gecen hadiste de buyuk gunahlarin ilki, Allah'a sirk kosmak oldugu aciklanmistir. Daha sonra anne-babaya isyan ve yalan yere sahitlik etmek zikredilmistir.
Buyuk Gunah Islemenin Âkibeti
Mu'min, buyuk gunah islemekle iman dairesinden disariya cikmaz. Tevbe etmeden olurse durumu Allah'a kalmistir; dilerse azap eder, dilerse bagislar.
Buyuk gunah isleyen kimsenin adalet/guvenilirlik vasfi ortadan kalkar ve sehadeti kabul edilmez. Kâsânî, "Gunah isleyen kisiye bakilir; eger gunahi buyukse adalet vasfi tevbe edinceye kadar duser" der. Buyuk gunah isleyenler bu yaptiklariyla fiska girdiklerinden fâsik diye isimlendirilirler. Karâfî, kucuk gunah isleyenlerin gunahta israr etmedikleri takdirde adalet vasiflarini kaybetmeyeceklerini ve fâsik olarak isimlendirilemeyeceklerini soyler. Bu meyanda seleften "Kucuk gunah israr edildiginde kucuk degil, buyuk gunah da istigfar edildiginde buyuk degildir" sozu meshur olmustur. Zerkesî, devamli islenen kucuk gunahlari buyuk gunahlar arasinda sayar.
Buyuk Gunahlarin Affedilmesi
Buyuk gunahlarin affedilmesi, kul hakki ve Allah hakki ayrimina gore degismektedir. Icki icmek gibi Allah hakki veya hem Allah hakki hem de kul hakki olan kazf ve hirsizlik suclarinin islenmesi halinde durum farklilik arz etmektedir. Allah hakkinin irtikab edildigi buyuk gunahlarda, buyuk gunah isleyen tevbe etmediyse durumu Allah'a kalir. Ancak hem Allah hakki hem de kul hakki cignendiyse bu durumda tevbe ile beraber cinayet islenen sahsin velisine kisas, diyet ve aftan birini secme hakki verilir. Hirsizlik, yol kesme vs. durumlarda ise konunun gerekli ahkami devreye girer.
Cumhura gore buyuk gunah isleyene haddin uygulanmasi keffaret yerine gecmez; mutlaka tevbe etmesi de gerekir.
Cumhur "Eger yasaklandiginiz buyuk gunahlardan kacinirsaniz, sizin kucuk gunahlarinizi orteriz ve sizi serefli bir yere sokariz." (Nisa, 4/31) ayetinden hareketle buyuk gunahlardan kacinildiginda kucuk gunahlarin affedilecegini soyler. Hadis-i serifte de "Bes vakit namaz, eda edilen cuma ve tutulan ramazan oruclari, buyuk gunahlardan sakinildiginda bu ibadetlerin aralarinda islenen kucuk gunahlara keffarettir" buyurulmaktadir.
Es'arî, Muslumanlarin, Hazret-i Peygamber'in ahirette buyuk gunah sahiplerine sefaat edecegi hususunda icma ettiklerini soyler. Enes (radiyallahu anh)'ten rivayet edilen Tirmizi hadisinde de Allah Rasulu (sallallahu aleyhi ve sellem): "Sefaatim, ummetimden buyuk gunah isleyenleredir." buyururlar.
Yazimizi, buyuk gunahlarla alakali en derli toplu malumatin icinde bulundugu ve ummetce husn u kabul gormus bir eser olan Zehebî'nin el-Kebâir'inden derledigimiz buyuk gunahlari siralayarak bitirelim. Zehebî'nin tespit ettigi bu buyuk gunahlar, ayet ve hadislerle yasaklanan hususlardir. Neticede bunlar bir hak ihlalidir.. kul veya Allah hakki ihlali. Bu hak ihlallerinin sekilleri zaman ve zemine gore degisebilmektedir. Dolayisiyla gunumuzde kamu hakki olan milletin malini hortumlamanin, gasbetmenin, tv., gazete gibi yuzbinlerce insana hitap eden kitle iletisim vasitalari ile insanlarin hukukuna tecavuz etmenin, giybet etmenin, iftira atmanin vs. ne kadar agir bir gunah oldugunu sadece hatirlatarak gecelim.
Belli Basli Buyuk Gunahlar:
Allah'a sirk (ortak) kosmak,
insan oldurmek,
sihir (buyu) yapmak,
namazi terk etmek,
zekati vermemek,
anne-babaya karsi gelmek,
faiz alip-vermek,
haksizca yetim malini yemek,
Peygamberimiz'e yalan isnad etmek (Hadis uydurmak),
ozursuz Ramazan orucunu bozmak,
savas meydanindan kacmak,
zina yapmak,
liderin halkina zulmedip zorbalik yapmasi,
icki icmek,
buyuklenmek, kendini begenmek, ovunmek,
yalan yere sahitlik etmek,
livata yapmak,
iffetli kadinlara iftira atmak,
ganimetten, zekat malindan ve devletten para ve mal calmak,
insanlarin mallarini haksiz yollarla almak,
hirsizlik yapmak,
yol kesmek,
yalan yere yemin etmek,
yalan konusmak,
intihar etmek,
hâkimin hukmunde haksizlik yapmasi,
kadinlarin erkeklere, erkeklerin kadinlara benzemeleri,
hulle yapmak ve yaptirmak,
les, kan ve domuz eti yemek,
harac toplamak,
riyakarlik yapmak,
Allah'a ve Resulu'ne ihanet etmek,
ilmi gizleme ve sadece dunya icin ogrenme,
yaptigi iyiligi basa kakmak,
kaderi inkar etmek,
insanlarin duymalarini istemedigi seylerini gizlice dinlemek,
lanet okumak,
devlete karsi cikmak,
kahin, buyucu ve muneccimi (falci) tasdik etmek,
nusûz (kadinin beyine haksiz yere huysuzluk yapmasi),
akrabalarla iliskiyi kesmek,
koguculuk yapmak,
olenin arkasindan bagirip-cagirip, kendini dovmek,
soya-sopa sovmek,
haddi asma,
baskalarinin hakkini cignemek,
silahli isyan yapmak ve buyuk gunahlari kabul etmemek,
muslumanlara eziyet ve kufretmek,
evliyaullaha eziyet ve dusmanlik yapmak,
kibrinden elbiseyi yerlerde surumek (Elbiseyle gosteris yapmak),
erkeklerin altin ve ipek giymeleri,
Allah'tan baskasi adina kurban kesmek,
sinir ve insanlara yol gosteren levhalarin yerini degistirmek ve sokmek,
sahabenin onde gelen buyuklerine sovmek,
Ensardan herhangi birine sovmek,
sapikliga cagirma veya kotu bir cigir acmak,
herhangi bir kesici aleti kardesine dogru tutarak korkutmak,
bilerek babasindan baskasina baba demek,
ugursuzluga inanmak,
altin ve gumus kaptan icmek (kullanmak),
Haktan saparak munakasa tarzinda tartismak,
niza (cekisme, kavga) yapmak,
hizmetcilerine haksizlik edip zulmetmek,
tartida ve olcude haksizlik yapmak,
Allah'in azabindan emin olmak,
Allah'in rahmetinden umidini kesmek,
iyilik yapana nankorluk yapmak,
fazla suyu hapsedip kimseye vermemek,
hayvanin yuzunu daglamak,
kumar oynamak,
Harem (Mekke) bolgesinde taskinlik yapmak,
Cuma namazini terk edip tek basina namaz kilmak,
Muslumanlari gizlice izlemek ve mahremlerini aciga cikarmak.
Sayi : 72 Nisan - Mayis - Haziran 2006
--~--~---------~--~----~------------~-------~--~----~
Namaz kılmayı öğrenmek için doğru yere geldiniz... Tüm namaz gönüllüleriyle www.namazzamani.net 'te buluşalım. Her zaman fikrinize ve desteğinize ihtiyacımız var... Bu sitedeki mailler: http://namazzamani-grubu.blogspot.com adresinde yayınlanır...
Bu mesajı Google Grupları "Namaz Zamanı" gruba üye olduğunuz için aldınız.
Daha fazla seçenek için, http://groups.google.com/group/namazzamani?hl=tr
adresinde bu grubu ziyaret edin.
-~----------~----~----~----~------~----~------~--~---
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder