Anadolu Fatihi Kutalmisoglu Suleyman Sah
HAYATI
Kutalmisoglu Suleyman Sah 1045'de, o siralarda Buyuk Selcuklu Devleti'nin elinde bulunan Horasan'da dogdu. Soylu bir aileden gelen Kutalmisoglu, kumandanlik yapmak icin yetistirilmisti ve her seferine gâzâ niyetiyle cikardi. 1085'deki Halep Seferi ise onun son seferi oldu.
Turk-Islâm tarihinin unlu ve buyuk simalarindan biri olan Suleyman Sah'in, bu vatan topraklari uzerinde hâkimiyet kurmamizdaki hissesi son derece buyuktur.
Onun 41 yillik kisa denilebilecek hayati, Horasan'dan Izmit'e, Kafkaslar'dan Suriye'ye kadar uzanan bir cografya icinde mucahede, fetih ve zaferlerle gecmistir.
FETIHLER CAGI
Anadolu'nun kapilarini kapanmamak uzere acan Malazgirt zaferinden sonra, Buyuk Selcuklu Sultani Alparslan, Anadolu'daki futuhâtin devam etmesi icin Suleyman Sah'i vazifelendirdi. O, bir dâvâ adamina yarasir suur ve mesuliyet duygusuyla on yil zarfinda bogazlardan Suriye'ye kadar olan topraklari hâkimiyetine aldi.
Kutalmisoglu, Malazgirt zaferinden sonra Anadolu'ya gecti. Yaninda Artuk, Tutuk, Danismend, Saltuk Beyler gibi buyuk komutanlar vardi. Kizilirmak'a kadar hicbir mukavemetle karsilasmayan Suleyman Sah, Konya ve havalisini Rumlar'dan alip burasini kendisine baskent yapti. Bu gelismelerden rahatsiz olan Bizans imparatoru Michael Dukas, Prens Issakios Kommenos ve kardesi Prens Alexius Kommenos'u Suleyman Sah'in uzerine gonderdi. Kayseri yakinlarinda yapilan savasta Bizans ordusu agir bir maglubiyete ugradi. Prens Alexius Kommenus'un esir alindigi bu savas, Turkler icin ikinci bir Malazgirt olmustu. Bu zaferi takip eden tarihlerde de Anadolu'nun tamami fethedilecektir.
Emevi ve Abbasi halifelerinin yuzyillardir mukaddes bir mefkûre olarak yasattiklari Anadolu'nun fethi, artik adim adim gerceklesmektedir. Ardindan, Efendimiz'in (s.a.s.) hedef olarak gosterdigi Konstantiniyye'yi fetheden kumandan olma arzusu gelmektedir. Suleyman Sah da, bu pâyeye nâil olmak istemektedir. Hatta bir ara kardesi Melik Mansur'u da yanina alarak Uskudar'a kadar gelip Ayasofya'yi seyreder. Ama oncelikle Anadolu'nun tamamen fethedilmesi lazimdir.
Kutalmisoglu Suleyman Sah, 1075 yilinda Bizans'a cok yakin bir sehir olan Iznik'i fethetti. Bunun uzerine Sultan Melik Sah, kendisine bir ferman gondererek, ona merkezi Iznik olmak uzere Anadolu Sultanligi'ni verdi. Bu tarihten sonra Anadolu Selcuklu Devleti'nin Sultani olarak anilacak olan Suleyman Sah, Sultan Melik Sah'a bagli, buyuk ve guclu komutanlardan biri durumuna geldi.
Suleyman Sah'in yaninda bulunan komutanlardan Gumustekin Bey, Urfa ve Antep cevresini (1077), Danismend Bey ise Malatya'yi (1084) fethederler. Kendisi de Konya ve Guneybati Anadolu'yu Selcuklu topraklarina kazandirir.
Anadolu'da guclu bir devletin kurulmasiyla bu topraklarda yasayan Turkmenler buyuk gruplar halinde Suleyman Sah'in hâkimiyeti altina girmeye basladilar. Anadolu disindan da bircok Turkmen gruplarinin gelmesi, Anadolu'nun Turklesmesi ve Islâmlasmasini oldukca hizlandirdi. Ote yandan, Anadolu'daki gelismeler, Bizans'i korku icinde birakir. Bunun uzerine, imparator Michael 1074'de asirlarca surecek ve gunumuzde de surmekte olan Hacli zihniyetinin ilk tohumlarini atmistir. Papa, VIII. Gregory'ye basvurarak yardim istemis ve karsiliginda birbirine dusman olan Ortodoks ve Katolik kiliselerinin birlesmesini vaad etmistir. Bu teklifi memnuniyetle kabul eden Papa, Bizans krallarina ve butun Hiristiyanlik âlemine bir bildiri yayinlayarak, Turkler'in Istanbul surlarina kadar geldigini, Bizans'in butun beldelerini istila ettigini soyleyerek, onlari Hacli seferine cagirmistir. Fakat bazi siyasi karisikliklar sebebiyle bu sefer, yirmi sene sonra gerceklesecektir.
Anadolu Fatihi Kutalmisoglu'nun yaptigi fetihler artik ses getirmeye baslamisti. Asirlarca surecek olan Hacli seferlerinin temelleri bu siralarda atiliyordu. Gâyeleri, Turkleri Anadolu'dan atmak ve geldikleri yer olan Asya'ya geri surmekti. Yuzyillardir suren bu gâye gunumuzde de devam etmektedir.
Ote yandan, Bizans'in adaletsiz ve baskici yonetimi, bitip tukenmek bilmeyen ic buhranlar halki bezdirmisti. Bu sebeple cesitli irklardan olusan yerli halklar da (Ermeni, Suryani vb.) Suleyman Sah'in yonetimini kabul ettiler. Ayrica buyuk arazi sahiplerinin hizmetinde calisan ve esir muamelesi goren koyluler, hurriyetlerini elde ettikleri gibi, uygulanan toprak rejimiyle de toprak sahibi oldular.
Daha sonraki yillarda Suleyman Sah, Marmara havzasindaki diger sehirler ile Kocaeli Yarimadasi'ni da alarak Istanbul Bogazi'na kadar dayandi. Bu siralarda Bizans'taki taht kavgalarindan da istifade etmesini bilen Kutalmisoglu, devletini guclendirerek 1078'de karargâhini Uskudar'a kurdu. 1080'de Suleyman Sah, bogazin Anadolu yakasina gelir. Burada bir gumruk idaresi kurarak, gecen gemilerden vergi alir. Boylece Bizans'in bogazdaki hâkimiyetine son verir. Bu suretle de Kocaeli'nin kilidi Turklerin eline gecer.
Alexis Kommenos 1081'de imparator olunca, ilk is olarak Suleyman Sah ile bir anlasma yapti. Zira prenslik devri sirasinda yaptigi savaslarda Turkler ile bas edilemeyecegini anlamisti. Bunun uzerine iki devlet arasinda bugunku Kartal Maltepesi sinir kabul edilerek sulh yapildi. Suleyman Sah, bu sulhtan sonra imparatorluk emrine 7000 kisilik bir Turk birligi gondererek Arnavutluk ve Teselya'da, Bizans'in dusmanlarina karsi kullanmasina izin verdi. Butun Avrupa'nin bir araya gelerek tertip edecekleri Hacli seferlerini, dehâ sahibi bu devlet adaminin, buyuk ferasetiyle, onceden hissetmis oldugu muhakkaktir. Ortodoks Bizans âlemini, Katolik Avrupa'dan ayri tutmak istiyordu ki; degismez Turk siyâseti olarak, dort asir sonra Fatih Sultan Mehmed tarafindan da aynisi tatbik edilecektir.
Anadolu'da Bizans hâkimiyeti cokunce Firat boylarinda ve Kilikya'da birtakim Ermeni reisleri turedi. Bunlar, Anadolu Selcuklu Devleti'nin dogu ve guneydeki Islâm ulkeleri ile olan irtibatini kesiyorlardi. Suleyman Sah 1082'de doguya dogru ilerleyerek Adana, Tarsus ve cevre sehirleri l083'de fethetti ve butun Cukurova'yi idaresi altina aldi. Bizans tarihcileri l083'de artik butun Anadolu'nun Turkler'in eline gecmis oldugunu yazmaktadir.
SEHID DUSMESI
Suleyman Sah bati ve doguya seferler yaptiktan sonra guneye inmeye karar verir. Zira Anadolu'nun sinirlarini guneyden de guven altina almak gerekiyordu. Bu gayeyle Antakya'ya dogru yoneldi ve geldiginin fark edilmemesi icin yalnizca geceleri ilerleyerek sehre vardi. Boylece stratejik oneme hâiz ve guclu kaleleri olan bu sehri almayi basardi. Ayni taktigi Suleyman Sah'tan sonra hukumdar olanlar da Hacli seferlerinde tatbik edeceklerdi. Musluman Turk hukumdarina yarasir sekilde halka "eman" vererek, alinan esirleri saliverdi. O, Turk askerlerine "Hiristiyan halka iyi davranmalari, onlardan hicbir sey almamalari ve halka adil davranmalari icin" bir emirnâme cikartti. Suleyman Sah daha sonra Islâm gelenegine uygun olarak, sehirde bulunan bir kiliseyi camiye donusturdu. Bu durum, Turklerin sehri hâkimiyetleri altina aldiklarinin bir deliliydi. Bununla beraber câmiye cevrilen kilisenin yerine, Musluman Turk hukumdarlarinin ve halkinin diger milletlere olan hosgoru ve alcak gonullulugunun bir nisanesi ile inanclarinin kalblerinden suzulen bir katresi olarak, iki yeni kilisenin yapilmasi icin izin verildi. Devrin unlu sairi Muhammed Ebiverdi, bu fetih hadisesini su kasidesiyle olumsuzlestirmistir:
"Kumla kapli hic basilmamis bir tepe uzerinde
Kumral altin yelesi ates gibi parladi.
Son kalelerini Iskender'den beri genisleten
Bizans'in Antakya'sini fethetti."
Daha sonra Suleyman Sah, Iskenderun ve Antep sehirleri basta olmak uzere bugunku Hatay ve civar vilayetlerinin tamamini fethetti. Kumandanlarindan Buldaci Bey 1085'de basladigi fetihlerini surdurerek, Maras, Elbistan ve cevresini almayi basardi. Bu tarihlerde Anadolu birligi kurulmakla beraber, Avrupa'da Anadolu'nun adi "Turguie=Turkiye" olarak gecmektedir. Bundan sonraki yillarda da cihâdini surduren Suleyman Sah, fetihlerine devam etti. Ancak bu fetih hayati, diger bir Turk hukumdari olan Tutus Bey ile aralarinda gecen hâkimiyet mucadelesiyle son bulmustur. Buyuk Selcuklu Hukumdari Melik Sah, bu kiymetli devlet adami ve kumandaninin sehid olmasindan muteessir olmus, kardesi Tutus Bey'e cok sert bir mektup gondermistir.
SON BIRKAC SOZ
Suleyman Sah'in fetihlerle dolu hayati incelendiginde, gayesine ulasabilmek icin buyuk bir azim ve sabirla davasina sarildigi ve hicbir zaman yilmadigi gorulecektir. Stratejik ve buyuk oneme hâiz yerleri secme, yaptigi planlarla buralari fethetme ve oralarda uyguladigi adil idare; onun ayni zamanda bir kumandan ve bir idareci olarak da buyuk bir deha, guclu bir iradeye sahip dirâyetli bir devlet adami oldugunu gostermektedir. Fetihlerde izledigi yollar, daha sonraki yuzyillarda buyuk bir ihtisam ile dunya ilim, kultur, iktisat ve ictimai hayatina damgasini vuracak ve cigir acacak olan Osmanli padisahlarina da ornek olmustur. Kutalmisoglu Suleyman Sah zamaninda da, kendinden onceki ve sonraki Turk idarecilerinin donemlerinde oldugu gibi halk; ister Musluman, ister gayr-i muslim olsun butun insanlar bu guclu, hosgorulu ve adil idare altinda huzurlu yasamislardir. Anadolu'ya Islâm ve Turk muhrunun vurulmasinda cok muhim bir mihenk tasidir Kutalmisoglu Suleyman Sah. O bize ayni zamanda, idealist olmanin, butun insanliga faydali olmanin dersini verdigi gibi; bir idareci ve kumandan olarak da yol gostermektedir.
Bu buyuk Musluman-Turk komutani, simdi uzerinde Turk bayragi dalgalanan Suriye'de Caber Kalesi'nde yatmaktadir.
--~--~---------~--~----~------------~-------~--~----~
Namaz kılmayı öğrenmek için doğru yere geldiniz... Tüm namaz gönüllüleriyle www.namazzamani.net 'te buluşalım. Her zaman fikrinize ve desteğinize ihtiyacımız var... Bu sitedeki mailler: http://namazzamani-grubu.blogspot.com adresinde yayınlanır...
Bu mesajı Google Grupları "Namaz Zamanı" gruba üye olduğunuz için aldınız.
Daha fazla seçenek için, http://groups.google.com/group/namazzamani?hl=tr
adresinde bu grubu ziyaret edin.
-~----------~----~----~----~------~----~------~--~---
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder